Kuvendi nesër edhe zyrtarisht nis me punë me seancën e 123-të, në të cilën pika e vetme e rendit të ditës është Propozimi për inkuadrim ndaj ndryshimit të Kushtetutës të Republikës së Maqedonisë së Veriut. Seanca duhet të fillojë në orën 11 me konstatimin e rendit të ditës, pas së cilës duhet të fillojë kërkimi për nevojën e miratimit të ndryshimeve kushtetuese.
Sipas Rregullores për punën e Kuvendit, debati zgjat më së shumti dhjetë ditë pune dhe nëse po duhet të përfundojë më 31 gusht. Gjatë kontrollit një deputet mund të flasë disa herë në kohëzgjatje prej gjithsej 20 minutash, ndërsa koordinatori i grupit të deputetëve gjithsej 30 minuta. Përfaqësuesi i propozuesit në kërkim mund të flasë disa herë por, jo më shumë se 30 minuta gjithsej. Vendimin për inkuadrim ndaj ndryshimit të Kushtetutës, Kuvendi e sjell me shumicë prej dy të tretave nga numri i përgjithshëm i deputetëve, pra me 80 vota.
Kryeparlamentari Talat Xhaferi në një intervistë për MIA-n në fillim të muajit tha se pas përfundimit të kontrollit votimi për nevojën e ndryshimeve kushtetuese mund të anulohet, ndërsa nëse nuk ka kushte mund të mos ndodh aspak.
“Seanca e 18-të gushtit do të hapet dhe do të miratohet rendi i ditës siç është procedura, sepse nevojitet prania e 61 deputetëve, ndërsa për votim minimum një e treta e numrit të përgjithshëm. Është parim i përgjithshëm dhe gjithsesi hapet diskutim, thirret sipas procedurës të hapet debat. Çfarë do të jetë, si do të jetë, nuk mund ta them tani sepse nuk mund të parashikoj. Por, është detyrimi im të planifikoj dhjetë ditë pune që Kuvendi të mund të punojë nëse është regjistruar për të folur për aq kohë, kështu që maksimumi që debati të zgjasë është dhjetë ditë. Në ditën e dhjetë përfundon debati pavarësisht nëse ka mbetur apo jo folës”, sqaron Xhaferi.
Ai tha gjithashtu se nëse nuk ka një shumicë prej dy të tretash, votimi mund të shtyhet, por edhe të mos ndodhë, duke përfunduar kështu procedura për ndryshime kushtetuese.
“Sidoqoftë mundësia është e hapur dhe ekziston një praktikë e tillë dhe e shihni, gati një mandat të tërë votimi është shtyrë për shkak të kalkulimit të deputetëve me kuorum”, shton Xhaferi.
Xhaferi nuk përgjigjet drejtpërdrejt se kur mund të shtyhet votimi në fazën e parë, respektivisht të përcaktohet nevoja për miratimin e ndryshimeve kushtetuese, në mënyrë që të arrihet në fund të nëntorit ose në fund të vitit me ndryshimet kushtetuese në mënyrë që të hapet rruga për mbajtjen e konferencës së dytë ndërqeveritare.
Ndërhyrjet në Kushtetutë i referohen shtimit të pjesëve të kombeve në Preambullë dhe nenet 49 dhe 78 të Kushtetutës, kur numërohen pjesët e kombeve në shtet. Në formulimin: “Qytetarët e Republikës së Maqedonisë së Veriut, populli maqedonas, pjesë e popullit shqiptar, populli turk, populli vllah, populli serb, populli rom, populli boshnjak e të tjerë”, vihet presje pas fjalës popull boshnjak dhe shtohet: populli bullgar, populli kroat, populli malazez, populli slloven, populli hebre dhe populli egjiptian. Në përputhje me këtë, edhe në Komisionin për marrëdhënie ndërmjet bashkësive është bërë ndryshim për të ruajtur barazinë e përfaqësuesve në Kuvend të të gjitha komuniteteve të përcaktuara në Preambullën e Kushtetutës.
Sipas procedurave, në Kuvend më 25 korrik u mbajt seancë e Komisionit për ndryshime kushtetuese ku ishin votuar dy konkluzionet përkatësisht inkuadrimi drejt ndryshimit të Kushtetutës dhe për përgatitje të projekt-ndryshimeve për ndryshim të Kushtetutës, nëse pranohet nevoja për ndryshimin e tij në seacën e 18-të. Të dy konkluzionet ishin miratuar me dhjetë vota “pro” dhe me shtatë vota “kundër”.
“Në njërën Komisioni e mbështet propozimin për inkuadrim drejt ndryshimit të Kushtetutës të parashtruar nga Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut. Nën dy, Komisioni i propozon Kuvendit të sjellë vendim për inkuadrim drejt ndryshimit të Kushtetutës”, propozoi Xhaferi.
Konkluzioni i dytë i referohet përgatitjes së projekt-ndryshimeve për ndryshim të Kushtetutës, nëse votohet nevoja e seancës kuvendore të caktuar për më 18 gusht.
“Sipas nenit 131, paragrafi 2 i Kushtetutës, vendimin për inkuadrim në ndryshimin e Kushtetutës të RMV-së e sjell Kuvendi me shumicë prej dy të tretash nga numri i përgjithshëm i votave të deputetëve. Nëse Kuvendi sjell vendim për inkuadrim në ndryshimin e Kushtetutës sipas nenit 196 paragrafi 4 i Rregullores, Kuvendi me konkluzion konfirmon një afat në të cilin parashtruesi i propozimit për inkuadrim në ndryshimin e Kushtetutës përgatit tekst të projekt-ndryshimeve të Kushtetutës, prandaj i propozoj Komisionit të miratojë dhe Kuvendit t’i propozojë konkluzionin në vijim: Parashtruesi i propozimit për ndryshim të Kushtetutës, Qeveria e RMV-së më së voni në afat prej 15 ditësh të përgatisë tekst të projekt-ndryshimeve dhe ta dorëzojë në Kuvend”, tha Xhaferi.
Paraprakisht në Komision propozimin për ndryshime kushtetuese e ka shpjeguar kryeministri Dimitar Kovaçevski, ndërsa folën edhe përfaqësues nga të gjitha grupet e deputetëve. Nuk pati debat dhe seanca përfundoi për disa orë. Kundër ndryshimeve kushtetuese janë shprehur 44 deputetë të VMRO-DPMNE-së dhe dy deputetë të së Majtës.
